Można śmiało powiedzieć, że instalacje fotowoltaiczne stają się nieodłączną częścią domów jednorodzinnych i innych budynków w naszym kraju. Ich bezdyskusyjnych zalet naprawdę nie da się zbagatelizować, a produkcja prądu z odnawialnego źródła energii, jakim jest nasze Słońce, przynosi wymierne korzyści finansowe.
Wielu przyszłych użytkowników planuje odprowadzanie wyprodukowanych nadwyżek prądu do sieci energetycznej, w celu późniejszego wykorzystania lub odsprzedaży. Dlatego kupując i montując instalację na swoim domu, powinni pamiętać o niezwykle ważnym elemencie wyposażenia, jakim jest licznik dwukierunkowy mierzący zużycie energii, o którym warto dowiedzieć się nieco więcej.
Dlaczego warto korzystać z instalacji PV do produkcji energii elektrycznej?
Zanim zajmiemy się definicją, budową i sposobem działania liczników dwukierunkowych oraz różnicami w stosunku do powszechnie używanych liczników jednokierunkowych, powinniśmy wspomnieć o najważniejszych zaletach produkcji prądu z energii słonecznej, takich jak:
- możliwość uniezależnienia się od zewnętrznych dostawców prądu;
- niezależność od rosnących cyklicznie cen energii elektrycznej;
- odczuwalna redukcja wysokości płaconych rachunków za prąd;
- aktywne uczestnictwo w ochronie środowiska naturalnego, a fotowoltaika nie powoduje żadnych zanieczyszczeń stanowiących zagrożenia dla zdrowia mieszkańców danego budynku;
- skorzystanie z atrakcyjnych dotacji na zakup instalacji PV oraz odliczeń podatkowych.
Czym jest licznik dwukierunkowy?
Zaczniemy od zdefiniowania pojęcia licznika dwukierunkowego, który eksperci określają jako urządzenie montowane przez zakład energetyczny, operatora, z którego usług korzystamy, służące do monitorowania i mierzenia zużycia energii elektrycznej.
Jest to element wyposażenia instalacji fotowoltaicznej niezbędny dla każdego prosumenta, który wytwarza prąd na własne potrzeby z odnawialnych źródeł energii (OZE), a moc posiadanej instalacji, w przypadku prosumenta indywidualnego, nie przekracza 50 kWp.
Jak wygląda licznik dwukierunkowy i czym różni się od jednokierunkowego?
Jeśli chodzi o wygląd, to licznik dwukierunkowy nie różni się zbytnio od swojego jednokierunkowego odpowiednika. Jest to stosunkowo niewielkie, elektroniczne urządzenie zamknięte w szczelnej obudowie, mające między innymi funkcje zdalnego odczytu, zgodnie z obowiązującymi w tej kwestii przepisami.
Różnice tkwią w sposobie działania, powszechnie używane modele jednokierunkowe służą wyłącznie jako liczniki energii zużywanej i na podstawie uzyskanych w ten sposób odczytów zakład energetyczny wystawia rachunek do zapłacenia.
Dwukierunkowy licznik prądu ma znacznie rozszerzony zakres działania, jak sama jego nazwa wskazuje, używa się go nie tylko do pomiaru aktualnego zużycia energii, lecz również ilości energii elektrycznej przekazanej do sieci energetycznej.
Na co zwrócić uwagę przed wymianą licznika na dwukierunkowy?
Jeśli chcemy mieć zamontowany licznik dwukierunkowy do mierzenia zużycia prądu, to przed jego montażem powinno się zwrócić uwagę na kilka istotnych parametrów decydujących o jego działaniu. Eksperci w tej dziedzinie wskazują przede wszystkim na:
- zakres natężenia i napięcia, który zawsze musi być dokładnie dobrany do danej instalacji fotowoltaicznej;
- liczbę faz, także zależną od rodzaju i wielkości instalacji, a tego typu liczniki prądu elektrycznego, dostępne na rynku w naszym kraju, można podzielić na 1 lub 3 fazowe;
- klasę dokładności pomiarów, która powinna być jak najwyższa;
- rodzaj licznika, tradycyjny lub tzw. wersja smart umożliwiająca właśnie zdalne odczytywanie produkcji i zużycia prądu.
Polecamy również: montaż Fotowoltaiki w Ostrowcu Świętokrzyskim
W jaki sposób działa dwukierunkowy licznik do fotowoltaiki?
Skoro wiemy już, czym jest, jakie są rodzaje i w jakich sytuacjach niezbędnych jest montaż licznika dwukierunkowego do instalacji fotowoltaicznej, powinniśmy jeszcze dowiedzieć się, w jaki sposób działa, mierząc ilość produkowanej energii i ilość energii pobieranej lub oddawanej do zewnętrznej sieci.
Zasada działania jest tu stosunkowo prosta i można ją przedstawić w kilku następujących po sobie etapach:
- Prąd wytworzony w panelach PV trafia najpierw do falownika, zamieniającego prąd stały w zmienny, jaki mamy w gniazdkach.
- Licznik dwukierunkowy zaczyna mierzyć ilość wyprodukowanej energii elektrycznej, a wyniki pomiarów przesyłane są do zamontowanego w nim modułu komunikacyjnego.
- Zgromadzone w module komunikacyjnym informacje o całkowitym zużyciu energii i ilości wytworzonego prądu są przekazywane dalej, do systemu zarządzania i monitorowania OSD.
- Zliczanie nadmiaru prądu, jaki jest odprowadzany do sieci, co następuje zawsze w sytuacji, gdy produkcja energii zaczyna przekraczać ilość prądu pobieranego z sieci, a w przypadku sytuacji odwrotnej, licznik zaczyna zliczać ilość energii pobieranej z sieci.
Kto i kiedy dokonuje montażu licznika dwukierunkowego?
Za montaż i odczyty licznika dwukierunkowego odpowiada operator sieci energetycznej, z którym będziemy się rozliczać. Sam proces nie jest skomplikowany, wszelkie prace zawsze przeprowadzają fachowcy z dużą wiedzą, doświadczeniem zawodowym i niezbędnymi uprawnieniami.
Aby montaż mógł zostać przeprowadzony, konieczne jest wcześniejsze złożenie odpowiedniego wniosku u operatora sieci elektrycznej, najlepiej zaraz po zamontowaniu całej instalacji fotowoltaicznej. Operator musi z kolei podłączyć licznik w ciągu 30 dni od złożenia wniosku i co ważne, dopiero wtedy można zacząć korzystać z instalacji, a gdy jej moc nie przekracza 50 kWp, to koszty miernika ponosi operator.
Zobacz także: Fotowoltaika Kielce
W jaki sposób odczytywać licznik energii dwukierunkowy?
Ostatnią kwestią, którą warto poznać, jest to, jak czytać licznik dwukierunkowy, aby móc ewentualnie rozpoznać, czy na przysłanym rachunku nie ma jakichś nieprawidłowości. Operatorzy sieci energetycznych stosują kilka metod odczytu przepływu prądu, zależnych od konkretnego modelu licznika:
- odczyt ręczny, ze względu na rozwój nowych technologii coraz rzadziej stosowany;
- odczyt zdalny, co umożliwiają liczniki wyposażone we wspomniane moduły komunikacyjne, dzięki czemu można odczytać stan licznika „na odległość”.
Użytkownikom takich liczników przydadzą się również informacje o kodach OBIS widocznych na zamontowanym w urządzeniu wyświetlaczu, zróżnicowanych ze względu na rodzaj taryfy.
Przy taryfie jednostrefowej:
- Kod OBIS 1.8.0 lub 1.8.0.0 – całkowita ilość energii, jaka została pobrana z sieci od chwili uruchomienia licznika;
- Kod OBIS 2.8.0 lub 2.8.0.0 – łączna ilość produkowanej energii elektrycznej, która została przekazana do sieci od dnia uruchomienia licznika.
Przy licznikach dwu lub trzystrefowych:
- kod OBIS 1.8.1 – ilość prądu pobranego w droższej strefie dziennej;
- kod OBIS 1.8.2 – ilość prądu pobranego w tańszej strefie nocnej;
- kod OBIS 2.8.1 – ilość energii oddawanej do sieci w strefie dziennej;
- kod OBIS 2.8.2 – ilość energii oddawanej do sieci w strefie nocnej.
Spośród innych kodów OBIS, przydatnych dla użytkowników, warto jeszcze wymienić:
- Kod 0.0.3 – czyli nazwę licznika;
- Kod 0.1.0 – licznik podający okresy rozliczeniowe;
- Kod 0.1.2 – dokładną datę i czas okresu rozliczeniowego;
Kod 0.2.2 – kod lub nazwę aktywnej taryfy rozliczeniowej danego operatora; - Kod 0.6.0 – nominalne napięcie;
- Kod 0.6.1 – prąd bazowy;
- Kod 0.6.2 – nominalną częstotliwość prądu;
- Kod 0.6.3 – prąd maksymalny;
- Kod 0.9.1 – aktualny czas;
- Kod 0.9.2 – aktualną datę.
